کاپ قاعدگی یا فنجان قاعدگی چیست؟

فنجان قاعدگی یک محصول بهداشتی زنانه از جنس سیلیکون و به شکل یک زنگوله است و برای قرار دادن در واژن در طول قاعدگی برای جمع کردن خون قاعدگی درست شده است. این محصول قابل استفاده مجدد است و تا چند سال می توان از آن استفاده کرد بنابراین سازگار با محیط زیست است. در ادامه مزایا معایب ، نحوه استفاده از آن و نکات مهم دیگر شرح داده شده است.

انواع کاپ قاعدگی

فنجان های قاعدگی در اندازه ها و شکل های مختلف هستند، اما به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

فنجان های زنگوله ای شکل: رایج ترین نوع هستند که شبیه یک زنگوله هستند. آنها دارای پایه گسترده تر و قسمت بالایی باریک تر هستند.

فنجان های T شکل: این فنجان ها پایه پهن تر و T شکل و ساقه کوتاه تری دارند. ممکن است برای برخی از زنان راحت تر باشند.

مزایا کاپ قاعدگی

• قابل استفاده مجدد: این محصول تا چند سال قابل استفاده است و برای محیط زیست گزینه مناسب تری نسبت به نوار بهداشتی و تامپون است.

• مقرون به صرفه: در ابتدای خرید کاپ قاعدگی هزینه بیشتری پرداخت می شود ولی به علت استفاده چند ساله از آن قیمت مناسب تری دارد.

• راحتی: بسیاری از زنان بعد از اینکه طرز استفاده از آن را یاد گرفتند این گزینه را راحت تر  می دانند.

• بدون نشت خون: در صورت استفاده صحیح، فنجان های قاعدگی می توانند محافظت عالی در برابر نشت خون ایجاد کنند.

• بدون حساسیت: فنجان های قاعدگی از سیلیکون درجه پزشکی ساخته شده اند که ضد حساسیت است و کمتر باعث تحریک می شود.

• دوستدار محیط زیست: با استفاده از این محصول ضایعات نوار بهداشتی و تامپون حذف می شود و برای محیط زیست مناسب تر است. 

• خشکی واژن: برخلاف تامپون، فنجان های قاعدگی رطوبت کانال واژن را جذب نمی کنند و خطر خشکی یا تحریک را کاهش می دهند.

• آزادی حرکت: پس از قرار دادن فنجان های قاعدگی در مقایسه با پدها یا تامپون ها آزادی حرکت بیشتری را فراهم می کند.

• خواب راحت: عدم نشتی کاپ قاعدگی می تواند خواب راحت تری را فراهم کند.

 معایب کاپ قاعدگی

• یادگیری طرز استفاده درست از آن زمان بر است.

• هزینه اولیه یک فنجان قاعدگی بیشتر از پد بهداشتی است.

• برداشتن فنجان باعث ایجاد کثیف کاری می شود.

• پیدا کردن اندازه و شکل مناسب فنجان قاعدگی می تواند سخت باشد.

•افزایش خطر عفونت: اگر به درستی تمیز یا وارد نشود، خطر عفونت وجود دارد. برای پیشگیری از عفونت فنجان را به خوبی بشوئید و آن را خشک کنید. هم چنین دست های خود را قبل و بعد از استفاده بشوئید.

•احتمال جابجایی IUD: برای زنانی که IUD دارند، در صورت قرار دادن یا برداشتن نادرست فنجان، خطر کمی از جا افتادن IUD وجود دارد.

• برخی از افراد ممکن است به جنس سیلیکونی فنجان های قاعدگی حساسیت داشته باشند.

نحوه پیدا کردن سایز کاپ قاعدگی

برای یافتن اندازه مناسب کاپ قاعدگی، فاکتورهایی مانند سن ، زایمان طبیعی و جریان قاعدگی مهم هستند: به طور کلی، افراد جوان‌تری که زایمان نکرده‌اند باید فنجان کوچک‌تری را انتخاب کنند، در حالی که افرادی که زایمان طبیعی داشتند یا سن بالاتری دارند سایز بزرگ تر انتخاب کنند. هم چنین افرادی که جریان خون زیادی در پریودی دارند باید سایز بزرگ تر انتخاب کنند. کسانی که ارتفاع دهانه رحمشان بیشتر است کاپ بلندتری مناسب آن ها است.

نمودار اندازه برند را بررسی کنید. اکثر برندهای فنجان قاعدگی راهنمای اندازه دقیقی را بر اساس سن، تاریخ تولد و جریان ارائه می دهند.

می توانید از یکی از ماماهای مرکز بهداشت یا پزشک خود درباره سایز کاپ مورد نیاز سوال کنید.

کاپ قاعدگی خون بیشتری را نگه می دارد؟

فنجان های قاعدگی خون بیشتری را نسبت به پد یا تامپون در خود نگه می دارند. زیرا آنها برای جمع آوری و نگه داشتن جریان قاعدگی به جای جذب آن طراحی شده اند. اکثر فنجان ها بین 25 تا 30 میلی لیتر خون را می توانند جمع آوری کنند.

سندروم شوک سمی و کاپ قاعدگی

سندرم شوک سمی (TSS) یک عفونت باکتریایی نادر اما جدی است که می تواند توسط عوامل متعددی از جمله تامپون ایجاد شود. فنجان های قاعدگی به طور کلی از نظر خطر TSS ایمن تر از تامپون در نظر گرفته می شوند. برای پیشگیری از سندروم شوک سمی در اثر استفاده از کاپ نکات زیر را رعایت کنید:

• فنجان قاعدگی خود را به طور منظم عوض کنید.

• قبل از قرار دادن مجدد فنجان خود را خالی کرده و با آب تمیز بشویید.

• قبل و بعد از دست زدن به فنجان قاعدگی دست های خود را کاملا بشویید.

• از علائم TSS که شامل تب، بثورات پوستی، استفراغ، اسهال و فشار خون پایین است، آگاه باشید.

رابطه جنسی با کاپ قاعدگی

هرچند با استفاده از کاپ قاعدگی هنگام رابطه جنسی در پریودی احتمال نشتی خون کم است ولی ممکن است با مشکلات زیر مواجه شوید:

• کاپ بخشی از فضای واژن را اشغال می کند و ممکن است دخول سخت تر باشد.

• حرکات جنسی می تواند فنجان را جابه جا کرده و باعث نشتی شود.

• ممکن است فنجان در حین رابطه جنسی به سمت دهانه رحم فشار داده شود و باعث ناراحتی یا درد شود.

• برداشتن فنجان بعد از رابطه جنسی به خصوص اگر در داخل واژن بیشتر نفوذ کرده باشد سخت است.

استفاده هم زمان از کاپ قاعدگی و آیودی

به طور کلی تضادی بین استفاده از فنجان قاعدگی و IUD وجود ندارد ولی باید نکات زیر را درنظر بگیرید:

• مطمئن شوید که IUD به درستی قرار داده شده است و توسط کاپ قاعدگی از جای خود خارج نشده است.

• برخی از زنان استفاده از هردو را ناراحت کننده می دانند.

نحوه استفاده از کاپ قاعدگی

• اندازه مناسب را انتخاب کنید: اندازه کاپ قاعدگی با توجه به میزان خونریزی و سایز واژن متفاوت است.

• ضدعفونی کنید: قبل از اولین استفاده و بعد از هر دوره قاعدگی، فنجان خود را با جوشاندن آن در آب به مدت 5-10 دقیقه ضد عفونی کنید.

• یک پوزیشن راحت پیدا کنید، مانند چمباتمه زدن، نشستن روی توالت، یا ایستادن با یک پا بالا.

• فنجان را تا کنید تا حالت U شکل بگیرد.

• فنجان تا شده را به آرامی وارد واژن کنید.

• پس از داخل شدن، چین ها را رها کنید، اجازه دهید فنجان باز شود و دیواره های واژن شما را ببندد.

برای استفاده شبانه:

• خالی کردن و آبکشی: فنجان خود را قبل از رفتن به رختخواب خالی کرده و بشویید.

• قرار دادن مجدد: در صورت استفاده از روان کننده، قرار دادن مجدد ممکن است آسان تر باشد.

نظافت و نگهداری:

• تمیز کردن روزانه: بعد از هر بار استفاده فنجان را با آب گرم بشویید.

• تمیز کردن هفتگی: فنجان را با جوشاندن آن در آب به مدت 5-10 دقیقه ضد عفونی کنید.

• فنجان را تا پریود بعدی در یک کیسه یا ظرف تمیز که هوا در آن رد و بدل شود نگه دارید.

چگونه کاپ قاعدگی را خارج کنیم؟

• به آرامی پایه فنجان را با دو انگشت خود نیشگون بگیرید و آن را بچرخانید .

• به آرامی فنجان را به سمت پایین و بیرون بکشید.

• محتویات را در توالت خالی کنید.

• فنجان را با آب گرم بشویید و آن را خشک کنید.

چند ساعت یک بار باید کاپ قاعدگی را خارج کنیم؟

باید هر 12 ساعت یکبار فنجان قاعدگی خود را بردارید. این امر به جلوگیری از تجمع باکتری ها و کاهش خطر عفونت کمک می کند.